ธุรกิจเพื่อสังคม (Social Enterprise: SE) คืออะไร
กิจการเพื่อสังคม หรือ Social Enterprise (SE) คือ กิจการที่มีจุดมุ่งหมายหลักในการแก้ไขปัญหาสังคมและสิ่งแวดล้อม โดยใช้กลไกการบริหารจัดการที่ดีของภาคธุรกิจมาบวกกับความรู้และนวัตกรรมสังคม มีความยั่งยืนทางการเงินจากรายได้หลักที่มาจากสินค้าหรือบริการโดยไม่ต้องพึ่งพาเงินบริจาค และมีการนำผลกำไรที่เกิดขึ้นไปลงทุนซ้ำเพื่อขยายผลกระทบทางสังคมที่เกิดขึ้น
คุณลักษณะสำคัญของกิจการเพื่อสังคมมีอะไรบ้าง
- มีเป้าหมายทางสังคมและสิ่งแวดล้อม
- มีรูปแบบการดำเนินการที่มีความยั่งยืนทางการเงินเป็นมิตรต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม
- ผลกำไรกลับคืนสู่สังคม และเป้าหมายที่กำหนดไว้
- ดำเนินการอย่างโปร่งใส มีธรรมาภิบาล
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับธุรกิจเพื่อสังคม
- องค์กรการกุศลเหมือนกับ SE หรือไม่?
หลายคนสงสัยว่า องค์กรการกุศลเหมือนกับ SE หรือไม่ ต้องขอตอบว่าไม่เหมือนกัน ถึงแม้ว่าองค์กรทั้ง 2 แบบมีเป้าหมายทางสังคมเป็นวัตถุประสงค์สำคัญเหมือนกัน แต่องค์กรการกุศลมักมีรายได้จากการบริจาคซึ่งมีความไม่แน่นอน แต่ SE มีรายได้จากการจำหน่ายสินค้าและบริการที่มีมูลค่าหรือคุณค่าส่งมอบที่กลุ่มลูกค้ายินดีจ่าย ดังนั้นรายได้จะโยงกับคุณภาพ ไม่ใช่ความสงสารหรือเห็นใจ จุดต่างสำคัญจึงอยู่ที่รูปแบบการดำเนินการและโอกาสความยั่งยืนทางการเงินขององค์กร
- ทำ SE คือคนดีคนแกลบ?
ผู้ประกอบการสังคมไม่ได้กินแกลบ เพราะจะมีค่าตอบแทนที่เหมือนกันกับกิจการเอกชนทั่วไป อันเนื่องมาจากการดำเนินการที่เกิดจากการพึ่งพาตนเองทางการเงินที่ไม่ใช่การรับบริจาค
- SE ต้องทำงานกับผู้ด้อยโอกาสเท่านั้น?
มีความเป็นไปได้สูงว่า SE จะทำงานกับผู้ด้อยโอกาส แต่ก็ไม่จำเป็นเสมอไป เพราะกิจการเพื่อสังคมมีหลากหลายรูปแบบ จึงสามารถเกี่ยวกับประเด็นทางสังคมที่หลากหลาย เช่น อาหาร ระบบบริการสาธารณะ สิ่งแวดล้อม เป็นต้น ซึ่งผลกระทบจะเกิดขึ้นต่อสังคมในวงกว้าง
- SE ต่างกับธุรกิจปกติตรงไหน?
SE กับธุรกิจทั่วไป ต่างที่เป้าหมายในการจัดตั้งองค์กร! ธุรกิจปกติแม้จะทำเรื่องที่อาจสร้างผลกระทบต่อสังคม เช่น สร้างการจ้างงาน แก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม ฯลฯ แต่มักจะเป็นกิจการที่เน้นการสร้างผลกำไรสูงสุดให้ผู้ถือหุ้นหรือเจ้าของเป็นสำคัญ ในขณะที่กิจการเพื่อสังคมจะเน้นการตั้งกิจการที่มีเป้าหมายทางสังคมและสิ่งแวดล้อมเป็นตัวตั้งสามารถระบุและกำหนดผู้ได้รับประโยชน์และผลกระทบทางสังคมอย่างชัดเจน
- CSR = SE?
CSR ไม่ใช่ SE เพราะ CSR คือการนำผลกำไรเพียงส่วนเล็กน้อยมาจัดกิจกรรมทางสังคม แต่ในทางกลับกัน SE เน้นการสร้างผลกระทบทางสังคมผ่านตัวกิจกรรมหลักของกิจการ โดยผลกำไรที่เกิดขึ้นจะนำไปลงทุนซ้ำเพื่อสร้างผลกระทบทางสังคมที่มากยิ่งๆขึ้นไป
ขอบคุณข้อมูลจาก : สำนักงานสร้างเสริมกิจการเพื่อสังคมแห่งชาติ (สกส.) – TSEO
